ÖZET

            Irak’ın osmanlıcada yazılan sayısız elyazmalar çeşitli illerinde bulunur. Bunlardan Irak’ın başkenti olan Bağdat’tır. Irak Ulusal Müzesi Bağdad’ın uygarlık yerlerindendir. Elyazması Evi müzenin en önemli bölümleri sayılır. Orada osmanlıcada yazılan çok değerli elyazmalar bulunur. Bu elyazmalarından  birisini ( fotokopi ) elde edip üzerinde çalışılmaktadır. Eser Antoloji  şeklinde yazılmış. Bu eserden Sadullah Pâşâ’nın On Dokuzuncu Asır Manzumesini seçip ele alınmaktadır.

             İki sayıfa  ve 25 satırlı olan On Dokuzuncu Asır Manzumesi Sadullah Pâşâ’nın Avrupai fikirlerini ortaya koymaktadır. Sadullah Pâşâ bu manzumede on dokuzuncu asır medeniyetinin en mühim iki unsuru olan ilim ve tekniği yüceltmektedir.

            Çalışmamız giriş ve üç ana başlıktan oluşur. Girişte Sadullah Pâşâ hakkında kısa bilgi verilmekte ve bazı eserlerine değinip manzumayı dil ve fikir bakımından tartışılmaktadır. İncelemede metnin bazı dil özellikleri ve imla hususıyetlerini belirtmektedir. Tıpkıbasım  bölümünde  ise  metnin  karşılaştırılmasını  sağlamak  amacıyla, çalışmaya konu olan bölümün tıpkıbasımı verilmiştir. Sayfa ve satır numaraları belirtilerek metni yeni türkçeye aktarılıp günümüz noktalama işaretlerine göre düzenlenmektedir. Yanlış ve eksik yazılan kelimeler düzeltilerek dipnotlarda belirtilmiştir.  Böylece  manzumadan faydalanılması daha kolay hale getirmek istenilmiştir.     Metindeki  Arapça kelimelerin çok bulunması için onlara bir sözlük yapmamıza uygun bululunmaktadır.